A : อันที่จริงการสร้างวัฒนธรรมองค์กร เป็นเรื่องใหญ่ที่ต้องใช้เวลานาน อย่างไรก็ตาม เพื่อให้พอเห็นภาพได้คร่าวๆ ขออธิบายโดยย่อดังนี้ ส่วนรายละเอียด คงต้องคุยกันเป็นเรื่องๆ ไป
การสร้างวัฒนธรรมองค์กรให้ได้ผล ต้องอาศัยองค์ประกอบสำคัญ อย่างน้อย 3 อย่างเป็นพื้นฐาน
1. ความสนใจใส่ใจและ การเป็นตัวอย่างที่ดี ของผู้บริหารระดับสูง
2. การมีส่วนร่วม ของพนักงาน มากที่สุดเท่าที่เป็นไปได้
3. การมีกิจกรรม เพื่อกระตุ้นเตือน ต่อเนื่องและ แนวทางการประเมิน และติดตามผล ที่เป็นรูปธรรม
นอกจากนั้น ต้องเข้าใจว่า วัฒนธรรม หรือค่านิยมองค์กร เป็นเรื่องที่ต้องใช้วิธีการปลูกฝัง (ไม่ใช่อบรม) ผ่านการพูดคุยกันบ่อยๆ ในหลากหลายช่องทาง ทั้งที่เป็นทางการและ ไม่เป็นทางการ คนที่เป็นเจ้าภาพ ในการผลักดัน ให้เกิดวัฒนธรรมองค์กร ต้องไม่ใช่ หน่วยงาน HR แต่ต้องเป็นผู้บริหารระดับสูง (Top Management) ผู้บริหารของสายงานต่างๆ (Line Managers) ทีมงานผลักดันวัฒนธรรมองค์กร (Change Agents) โดยมี HR เป็นผู้อำนวยความสะดวก (Facilitator) และสนับสนุน (Support)
1. ความสนใจใส่ใจและ การเป็นตัวอย่างที่ดี ของผู้บริหารระดับสูง
2. การมีส่วนร่วม ของพนักงาน มากที่สุดเท่าที่เป็นไปได้
3. การมีกิจกรรม เพื่อกระตุ้นเตือน ต่อเนื่องและ แนวทางการประเมิน และติดตามผล ที่เป็นรูปธรรม
การสร้างวัฒนธรรมองค์กร คล้ายการเผยแพร่ศาสนา มีจุดเริ่มต้นแต่ไม่มีวันสิ้นสุด ต้องมีสาวกและ ให้สาวกช่วยกันขยายผลต่อไปและ ที่สำคัญเริ่มต้นจาก คนที่เห็นด้วยก่อน (อย่าเริ่มต้นจากคนที่ไม่เห็นด้วย เพราะจะทำให้ ผลสำเร็จเกิดขึ้นได้ช้าและ อาจท้อแท้หมดกำลังใจไปก่อน
ส่วนขั้นตอนในการสร้างวัฒนธรรมคร่าวๆ เริ่มต้นอย่างนี้
1. นำวัฒนธรรมที่มี มาร้อยเรียงให้จดจำได้ง่าย
2. นำวัฒนธรรมแต่ละตัว มากำหนดตัวอย่าง ของพฤติกรรมให้ชัดเจน อ่านแล้วแม้เป็นพนักงาน ที่ไม่ได้จบการศึกษาสูงนัก ก็พอเข้าใจ ได้ โดยกำหนดเป็นสิ่งที่ควรทำ (Do) และ สิ่งที่ไม่ควรทำ (Don't) เช่น Mutual Support พฤติกรรมที่ควรทำ " เสนอความช่วยเหลือให้ผู้อื่น โดยไม่ต้องรอให้ร้องขอ " และ พฤติกรรมที่ไม่ควรทำ " ตอบว่าไม่ได้ ตอนนี้กำลังยุ่ง ในทันทีที่ถูกขอร้องให้ช่วย " เป็นต้น
3. สรรหาพนักงานที่หน่วยก้านดี มีทัศนคติดีและ ที่สำคัญมีพฤติกรรมสอดคล้องกับวัฒนธรรมองค์กรสัก 30 คน มาเป็นสาวก (Change Agent) เพื่อให้เป็นกำลัง ในการผลักดันวัฒนธรรมใหม่ในองค์กร โดยต้องกำหนดบทบาท หน้าที่ให้ชัดเจนและ จัดอบรมให้ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการสร้างวัฒนธรรมองค์กร
4. จัดให้มีกิจกรรมเปิดตัว " วัฒนธรรมองค์กร " โดยเน้นสร้างการรับรู้และ จดจำได้ ควรเป็นกิจกรรมที่สนุก แต่สอดแทรกวัฒนธรรม แต่ละตัวเข้าไปในกิจกรรมนั้นๆ
5. ให้ทีม Change Agent ช่วยกันคิดกิจกรรม ที่จะกระตุ้นการรับรู้และ ความเข้าใจในวัฒนธรรมองค์กร โดยวางแผนจัดทำ อย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยเดือนละครั้ง เป็นเวลาประมาณ 12-18 เดือน
6. จัดอบรม สัมมนา ให้ความรู้ เรื่องเกี่ยวกับวัฒนธรรมองค์กร โดยวิทยากรทั้งภายในและภายนอก ให้กับผู้บริหาร หัวหน้างานและ พนักงานทุกระดับ เป็นประจำสม่ำเสมอ
7. หาทางใส่วัฒนธรรมองค์กร เข้าไปในกระบวนการ บริหารจัดการคนในทุกๆ ขั้นตอน เช่น ในขั้นตอนการสรรหา ควรกำหนดว่า จะทำอย่างไร เราจึงสามารถสรรหา คนที่มีคุณลักษณะตรงกับวัฒนธรรมองค์กร ที่ต้องการเข้ามาในองค์กร ในขั้นตอนการปฐมนิเทศน์ ควรกำหนดว่าหนึ่งในหัวข้อการปฐมนิเทศน์ ต้องมีการพูดถึง วัฒนธรรมองค์กร เป็นต้น
8. จัดทำการสำรวจการรับรู้และ ความเข้าใจ ในเรื่องวัฒนธรรมองค์กร จากพนักงานทุกๆ คน และ ทำการสำรวจเป็นระยะๆ อย่างน้อย 6 เดือนครั้ง เพื่อดูว่าคะแนนการรับรู้และ ความเข้าใจเพิ่มมากขึ้น เมื่อเวลาผ่านไปหรือไม่
9. หาโอกาสเน้นย้ำในทุกๆ เวลา เท่าที่เป็นไปได้ โดยผู้บริหารขององค์กร เช่น ในการประชุมพนักงาน ก่อนที่จะมีการประชุม ให้ประธานใช้เวลาสัก 5 นาที พูดถึงวัฒนธรรมองค์กร หรือในการอบรมสัมมนาที่จัดขึ้นในองค์กร ทุกๆ ครั้ง ให้ผู้บริหารเป็นผู้กล่าวเปิดการสัมมนาและ พูดถึงวัฒนธรรมองค์กรสั้นๆ
10. พาผู้บริหาร, หัวหน้างาน, ทีม Change Agent และ พนักงานบางส่วน ไปดูงานในองค์กรที่การจัดทำวัฒนธรรมองค์กร ได้ประสบความสำเร็จ เช่น ปูนซิเมนต์ไทย มหาวิทยาลัยมหิดล ไปรษณีย์ไทย ปตท. เป็นต้น
ลองดูนะครับ ทำได้แค่นี้ก็หรูแล้ว หัวใจสำคัญคือ ทำทีละน้อยแต่สม่ำเสมอ อย่างต่อเนื่องตลอดไป
ส่วนขั้นตอนในการสร้างวัฒนธรรมคร่าวๆ เริ่มต้นอย่างนี้
1. นำวัฒนธรรมที่มี มาร้อยเรียงให้จดจำได้ง่าย
2. นำวัฒนธรรมแต่ละตัว มากำหนดตัวอย่าง ของพฤติกรรมให้ชัดเจน อ่านแล้วแม้เป็นพนักงาน ที่ไม่ได้จบการศึกษาสูงนัก ก็พอเข้าใจ ได้ โดยกำหนดเป็นสิ่งที่ควรทำ (Do) และ สิ่งที่ไม่ควรทำ (Don't) เช่น Mutual Support พฤติกรรมที่ควรทำ " เสนอความช่วยเหลือให้ผู้อื่น โดยไม่ต้องรอให้ร้องขอ " และ พฤติกรรมที่ไม่ควรทำ " ตอบว่าไม่ได้ ตอนนี้กำลังยุ่ง ในทันทีที่ถูกขอร้องให้ช่วย " เป็นต้น
3. สรรหาพนักงานที่หน่วยก้านดี มีทัศนคติดีและ ที่สำคัญมีพฤติกรรมสอดคล้องกับวัฒนธรรมองค์กรสัก 30 คน มาเป็นสาวก (Change Agent) เพื่อให้เป็นกำลัง ในการผลักดันวัฒนธรรมใหม่ในองค์กร โดยต้องกำหนดบทบาท หน้าที่ให้ชัดเจนและ จัดอบรมให้ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการสร้างวัฒนธรรมองค์กร
4. จัดให้มีกิจกรรมเปิดตัว " วัฒนธรรมองค์กร " โดยเน้นสร้างการรับรู้และ จดจำได้ ควรเป็นกิจกรรมที่สนุก แต่สอดแทรกวัฒนธรรม แต่ละตัวเข้าไปในกิจกรรมนั้นๆ
5. ให้ทีม Change Agent ช่วยกันคิดกิจกรรม ที่จะกระตุ้นการรับรู้และ ความเข้าใจในวัฒนธรรมองค์กร โดยวางแผนจัดทำ อย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยเดือนละครั้ง เป็นเวลาประมาณ 12-18 เดือน
6. จัดอบรม สัมมนา ให้ความรู้ เรื่องเกี่ยวกับวัฒนธรรมองค์กร โดยวิทยากรทั้งภายในและภายนอก ให้กับผู้บริหาร หัวหน้างานและ พนักงานทุกระดับ เป็นประจำสม่ำเสมอ
7. หาทางใส่วัฒนธรรมองค์กร เข้าไปในกระบวนการ บริหารจัดการคนในทุกๆ ขั้นตอน เช่น ในขั้นตอนการสรรหา ควรกำหนดว่า จะทำอย่างไร เราจึงสามารถสรรหา คนที่มีคุณลักษณะตรงกับวัฒนธรรมองค์กร ที่ต้องการเข้ามาในองค์กร ในขั้นตอนการปฐมนิเทศน์ ควรกำหนดว่าหนึ่งในหัวข้อการปฐมนิเทศน์ ต้องมีการพูดถึง วัฒนธรรมองค์กร เป็นต้น
8. จัดทำการสำรวจการรับรู้และ ความเข้าใจ ในเรื่องวัฒนธรรมองค์กร จากพนักงานทุกๆ คน และ ทำการสำรวจเป็นระยะๆ อย่างน้อย 6 เดือนครั้ง เพื่อดูว่าคะแนนการรับรู้และ ความเข้าใจเพิ่มมากขึ้น เมื่อเวลาผ่านไปหรือไม่
9. หาโอกาสเน้นย้ำในทุกๆ เวลา เท่าที่เป็นไปได้ โดยผู้บริหารขององค์กร เช่น ในการประชุมพนักงาน ก่อนที่จะมีการประชุม ให้ประธานใช้เวลาสัก 5 นาที พูดถึงวัฒนธรรมองค์กร หรือในการอบรมสัมมนาที่จัดขึ้นในองค์กร ทุกๆ ครั้ง ให้ผู้บริหารเป็นผู้กล่าวเปิดการสัมมนาและ พูดถึงวัฒนธรรมองค์กรสั้นๆ
10. พาผู้บริหาร, หัวหน้างาน, ทีม Change Agent และ พนักงานบางส่วน ไปดูงานในองค์กรที่การจัดทำวัฒนธรรมองค์กร ได้ประสบความสำเร็จ เช่น ปูนซิเมนต์ไทย มหาวิทยาลัยมหิดล ไปรษณีย์ไทย ปตท. เป็นต้น
ลองดูนะครับ ทำได้แค่นี้ก็หรูแล้ว หัวใจสำคัญคือ ทำทีละน้อยแต่สม่ำเสมอ อย่างต่อเนื่องตลอดไป
อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น